Gisalibay sa Sangguniang Panlalawigan sa Zamboanga del Norte ang pagdeklarar ug State of Calamity tungod sa politika.
Kini ang unod sa sumbong nga giduso ni Governor Rosalina “Nanay Nene” Jalosjos sa buhatan ni Presidente Ferdinanc “Bongbong” Marcos, Jr. human hingpit gibasura ang resolusyon sa Provincial Disaster Risk Reduction Management Council para mapa ilawom ang tibook lalawigan sa State of Calamity atubangan sa dakung kadaut sa epekto sa El Nino.
Giklaro ni Governor Nanay Nene Jalosjos sa iyang sumbong nga gipadangat ngadto kang Presidente Marcos sa nakalabay nga Hunyo 4, 2024 nga ang gibuhat sa Sangguniang Panlalawigan nga mibasura sa lakang para mapa-ilawom sa state of calamity ang lalawigan dili lamang makadaut sa mga katawhan kon dili kini nahasupak sa Bagong Pilipinas nga gipadas-og karon sa nasudnong administrasyon.
Gisaysay sa gobernador nga ang resolusyon sa disaster council gipasikad sa nagtubong gidaghanon sa mga munisipyo nga apektado sa El Nino diin sa tibook lalawigan aduna nay 53 ka insidente sa grass fire lakip na sa pagsaka sa gidaghanon sa mga nagka problema sa ilang panglawas sama sa acute gastroenteritis, mosquito-related diseases, typhoid fever ug mga paratyphoid cases.
Gibutyag sa gobernador nga ang mga lungsod sa Tampilisan, Labason, Baliguian ug Siocon maoy grabing naapektuhan sa pagka uga sa yuta o dry spell ug kanihit sa supply sa tubig.
Gibana bana nga ang natalang danyos sa maong mga munisipyo anaa na sa P42.869 milyones ka pesos.
Si Governor Nanay Nene Jalosjos midugang sa pagtaho ngadto kang Presidente Marcos nga pipila ka mga basakan sa palay ang giatake ug armyworms diin ang nahimong danyos niini anaa na sa P30.293 milyones ka pesos.
Matud pa sa gobernador tungod sa nahimong epekto sa El Nino sa Zamboanga del Norte ang iyang buhatan uban sa disaster council mipanday sa resolusyon pag-awhag sa Sangguniang Panlalawigan nga ipa-ilawom sa State of Calamity ang probinsiya.
Ang nahisgutang resolusyon giduso sa buhatan sa gobernador niadtong Abril 5, 2024 para ilang madasonan.
Apan wala gihimo ang balay balauranan sa probinsiya diin matud pa ni Governor Jalosjos kini maoy nakapa aghat kaniya sa pagduso ug laing komonikasyon sa nakalabay nga Mayo 10, 2024 nga naghangyo sa Sanggunian.
Sa pagpanday sa gikinahanglang lakang samtang nagtubo ang nahinagbong problema tungod sa kalamidad.
Matud pa sa gobernador ang Sanggunian mihimo sa ilang paglihok niadto pang Mayo 28 pinaagi sa hearing sa Committee of the Whole nga gipangunahan ni Vice Governor Julius Napigquit.
Gitug-an sa gobernador ngadto sa presidente nga bisan pa sa kusganong pagpadas-og pinaagi sa pagpadayag sa mga kamatuuran sa nahinagbong kalamidad kini pabiling gisalikway sa Sanggunian.
Sa nakalabay nga Mayo 30, 2024 ang buhatan sa gobernador misumitir ug dugang mga dokumento ug reports ngadto sa Sanggunian kabahin sa nagtubong gidaghanon sa natalang danyos ug kaalkansi nga nahinagbo sa mga mag-uuma sa palay lakip sa kakuwangon sa supply sa tubig ug nagkadaghang naadmit sa hospital kay nagka sakit apan kini wala hatagi sa balay balauranan sa probinsiya ug bili o gibug-aton.
Sa nakalabay nga Hunyo 3, 2024 sa regular session sa Sangguniang Panlalawigan hingpit gisalibay niini ang hangyo sa gobernador para madeklarar nga ipa-ilawom sa state of calamity ang lalawigan.
Gihisgutan ni Governor Jalosjos sa iyang sumbong ngadto kang Presidente Marcos nga ilawom sa Revised Guidelines for the Declaration of a State of Calamity ang Sangguniang Panlalawigan maoy gitahasan sa pagdeklarar pinasikad sa rekomendasyon sa disaster council basi sa gilatid nga mga criteria ug gabayan.
Giklaro sa gobernador nga ang gilatid nga criteria ug gabayan dayag nga nasinati karon sa probinsiya.
Sa report nga giluwatan sa Department of Agriculture sukad sa Enero 25, 2024 hangtud sa Mayo 13, 2024 ang Zamboanga del Norte mitala na ug P717.503 milyones ka pesos nga danyos sa mga produktong agrikultura tungod sa El Nino.
Samtang ang Office of the Provincial Agriculturist mireport nga mokabat usab sa P88.25 milyones ka pesos ang danyos sa palay ug dugang P49 milyones ka pesos ang danyos sa natala tungod sa dry spell o hilabihang pag-uga sa yuta.
Tungod sa dry spell apektado usab ang produksiyon sa mga nanag-unang palaliton nga maoy nagtukmod sa pagsaka sa presyo sa inadlaw adlaw nga panginahanglan sa mga katawhan.
Gisaysay usab sa gobernador nga pipila ka mga munisipyo sa probinsiya ang mideklarar sa ilang kaugalingon state of calamity tungod sa epekto sa El Nino diin kini sibo nga basihanan sa Sangguniang Panlalawigan sa pagdeklarar sa susamang lakang sa tibook probinsiya.
Matud pa sa gobernador anaa sa 6,818 ka mga mag-uuma diin 30 porciento sa tinubdan sa ilang panginabuhi o livelihood pinaagi sa agrikultura ang naapektuhan.
Gipahibawo niya nga sa iyang kaugalingong paningkamot ang iyang buhatan milusad ug ayuda ngadto sa mga katawhan pinaagi sa Ayuda ni Nanay Nene Program apan tungod sa kalimitado sa pundo dili gayud matubag ang tanang gikinahanglan para mabatukan ang epekto sa kalamidad.
Si Governor Nanay Nene Jalosjos mipatin-aw nga mipadangat siya sa iyang sumbong para mapahamtangang sa tukmang disciplinary action kadtong mga meyembro sa Sangguniang Panlalawigan sa Zamboanga del Norte nga dili gusto mahatagan ug tabang ang mga apektado sa kalamidad tungod lamang sa panaglahi nila ug baruganan sa politika.
Gihulagway sa gobernador nga ang gipakitang aktuwasyon sa Sanggunian sa ZaNorte salawayon ug angayang mapakgang taliwala sa nasinating kalisud sa mga katawhan. (Angelica T. Obina)
(Source: Atty. Ang)